Projekat izmene zakona u kome će biti pomenuti „prekogranični Rumuni“ dobio je zeleno svetlo od strane parlamentarnih komisija i ide na glasanje. Reorganizovaće se institut „Eudoksio Hurmuzahi“.
Sreda, 17. april 2013. Bukurešt, Rumunija/Romanian Global News
Sa samo jednim glasom protiv, deputata Remusa Černe, projekat izmene i dopune zakona br 299 iz 13. novembra 2007. godine koji se odnosi na podršku prekograničnim Rumunima dobio je zeleno svetlo od strane komisije za ljudska prava, verske zajednice i pitanje nacionalnih manjina, kao i od komisije za prekogranične Rumune, prenosi Romanian Global News.
Izuzimajući Černu, sve političke partije koje imaju svoje predstavnike u komisijama podržale su ovaj predlog. Specijalni poziv obe komisije su uputile senatoru Viorelu Bađi kao koinicijatoru predloga izmene zakona.
Član zakona: Zakon broj 299 iz 13, novembra 2007. koji se tiče podrške prekograničnim Rumunima, modifikuje se na sledeći način:
Član 1. paragraf (1) a) menja se i imaće sledeći sadržaj:
Član 1. paragraf (1) a) prava osoba koje se svojom slobodnom voljom identifikuju sa rumunskom kulturom – osoba koje identifikuje lingvistički i kulturološki rumunski nit, koji žive van teritorije Rumunije, bez obzira na naziv koji se koristi za njih (armani, armanji, aromani, basarabeni, bucovineni, cutovlahi, daco-romani, faršeroti, herteni, istro-romani, latini dunareni, macedoromani, macedo-romani, maramurešeni, megleniti, megleno-romani, moldoveni, moldovlahi, rramani, rumani, valahi, vlahi,vlasi, volohi, macedo-armanji, kao i sve druge semantički srodne forme sa gore naznačenim), nadalje nazvani kao prekogranični Rumuni.
Obe komisije su dale zeleno svetlo i za amandman predložen od strane PNL kroz koji se reorganizuje instiut „Eudoxiu Hurmuzachi“ kao institucija od nacionalnog značaja, kao pravno lice, podređenu MIP-u , koordinisano od strane delegiranog ministra Kristijana Davida.
Ova izmena je od velike važnosti za Rumune van Rumunije koji su manjina u susednim zemljama. Po prvi pun nakon formiranja Rumunije kao, pre svega duhovne matce Vlaha, ova zemlja jasno prihvata svo vlaško stanovništvo kao svoju manjinu van matice bez obzira na nazive kojima se Rumunska manjina naziva u susednim zemljama. Postojanje više naziva za jedan te isti narod nije specifičnost samo Rumuna. Međutim, ova činjenica je često zloupotrebljavana i politizovana, što je nanelo štetu Rumunskoj manjini van rumunije a često dovodilo i do problema u diplomatskim odnosima između Rumunije i suseda.
Zbog postojanja Sinonimskih naziva paralelno zvaničnim, Rumuni van Rumunije uglavnom ne dobijaju adekvatnu podršku i pomoć radi očuvanja identiteta. Ova se situacija nažalost često i zloupotrebljava na štetu rumunske manjine ali i većinskih naroda u susednim zemljama.
Rumunija je takođe, jedna od retkih zemalja na balkanu koja još uvek nema zakon o dodeli dvojnog državljanstva po principu etničke pripadnosti. Rumunija prihvata kao svoju manjinu samo one koji se i deklarišu kao Rumuni. Problem je međutim, što je veliki broj Rumunskog stanovništva ostao van granica Rumunije, koja je nastala ujedinjenjem vlaških kneževina sredinom 19-og veka. Za ove Rumune van Rumunije ostali su kako strani tako i sinonimski nazivi (Vlah, Arumun, Iflak, Cincar, Voloh...). Samim tim bilo je nelogično očekivati od Rumuna van Rumunije da se identifikuju sa Rumunima u Rumuniji, budući da veliki broj regiona susednih država naseljenih Rumunima teritorijalno nikada nije pripadao državi Rumuniji, a ni sama Rumunija ove nazive nije jasno identifikovala kao deo svog istorijskog nasleđa niti je ovo stanovništvo van sopstvenih granica jasno prihvatalo kao svoju manjinu. Insistiranje na toma da rumunsko stanovništvo van Rumunije ne može koristiti sinonimske ili strane nazive ukoliko želi podršku Rumunije, nije bilo racionalno. Problem je ovde, što se rumunsko stanovništvo, koje je ostalo van granica Rumunije nakon njenog formiranja, vekovima pre toga samoidentifikovalo, osim sa sopstvenim dijaktološkim varijantama reči rumun i sa stranim i sinonimskim nazivima iz sredine u kojoj su predstavljali manjinu. Tako je njima često i nemoguće menjanje naziva jer im često sam naziv diktira sredina tj. država u kojoj žive ili tradicionalno nasleđe. Takođe ovo stanovništvo se ionako na sopstvenom jeziku već samoidentifikuje kao rumunsko.
Ovo je bila, može se reći, jedna sistemska greška Rumunije, koja je dovela do situacija da rumunsko stanovniđštvo van granica ostane bez podrške rumunskih institucija, to je dalje dovelo do gubitka identiteta, i ubrzane asimilacije sa većinskim narodima. Rumuni van rumunije su ubrzo izgubili svoj osećaj za kulturološku, jezičku, religijsku, tj uopšte duhovnu pripadnost. Njima je sopstvena kultura postala teret, a oni koji su i želeli njeno očuvanje bili su izloženi velikim problemima. Tako danas većina Rumuna van Rumunije, naročito u zemljama gde predstavljaju starosedelačko stanovništvo nemaju adekvatnu mogućnost očuvanja sopstvene kutlure, niti kapaciteta da očuvaju svoj identitet kao deo vrednosti rumunskog kulturnohg prostora. U ovom slučaju veliku odgovornost i krivicu, nažalost snosi sama Rumunija koja je ignorisala činjenice i insistirala na neracionalnim idejama, da rumunsko stanovništvo jednostavno odbaci svoje različite viševekovne nazive i prihvati novi-Rumunski, a sa druge strane Rumunija nije ovo stanovništvo jasno prihvatala kao svoje, što je svojevrsni začarani krug.
Rešenje ove situacije je svakako jasno prihvatanje od strane Rumunije dualnosti naziva i sinonimija donošenjem ovog zakona. Kao i insistiranje na mogućnosti dobijanja dvojnog tj. rumunskog državljanstva po principu etničke pripadnosti. Zakonom o državljanstvu i ovim, o nazivu, Rumunija bi jasno prihvatila ovo stanovništvo kao svoje, što ono u kulturološkom i jezičkom smislu zaista i jeste.
Bojan Aleksandrović i Eugen Popescu o Rumunskom državljanstvu